Guru Purnima
ગુરુ પૂર્ણિમા – શ્રદ્ધા અને શ્રેષ્ઠતાનું પાવન પર્વ
પરિચય
ગુરુ પૂર્ણિમા એ ભારતીય સંસ્કૃતિમાં ગુરુઓ પ્રત્યે કૃતજ્ઞતા વ્યક્ત કરવાનો એક મહત્વપૂર્ણ પર્વ છે. આ પર્વ અષાઢ મહિનાની પૂર્ણિમાને ઉજવાય છે. હિંદુ, બૌદ્ધ અને જૈન સંપ્રદાયમાં ગુરુ પૂર્ણિમાનું વિશેષ મહત્વ છે. ગુરુ એટલે કે જીવનનો માર્ગદર્શક – જેણે આપણને અજ્ઞાનતાથી જ્ઞાન તરફ દોરી રહ્યો હોય.
મહત્વ
ગુરુ પૂર્ણિમા એ દિવસ છે જયારે વિદ્યાર્થીઓ અને ભક્તો પોતાના ગુરુને માન-સન્માન આપે છે. માનવામાં આવે છે કે આ દિવસે મહર્ષિ વેદવ્યાસે મહાભારતનું સંકલન કર્યું હતું, તેથી તેને ‘વ્યાસ પૂર્ણિમા’ પણ કહેવામાં આવે છે. બૌદ્ધ પરંપરામાં, ભગવાન બુદ્ધે પોતાના શિષ્યોને આ દિવસે પ્રથમ ઉપદેશ આપ્યો હતો.
શું કરવું:
-
ગુરુને વંદન કરવું અને આશીર્વાદ લેવું
-
યોગ, ધ્યાન અને આત્મમંથન કરવું
-
ધર્મગ્રંથોનું પઠન
-
દાન કરવું અને જરૂરિયાતમંદોની મદદ કરવી
-
ગુરુના શિખામણો અનુસાર સન્માર્ગે ચાલવાનો સંકલ્પ લેવો
શું ન કરવું:
-
ગુરુ અથવા અન્ય મોટા વયના લોકો પ્રત્યે અવમાન ન કરવું
-
આળસ અને અનિષ્ઠ કાર્યો ટાળવા
-
તર્કવિતર્ક કે દલીલો કરીને ગુરુની today guidance સામે જવું નહિ
-
અભિમાન કે અહંકારથી દૂર રહેવું
શા માટે ઉજવાય છે?
આ પર્વ ગુરુના મહિમાને સમજવા અને પોતાના જીવનમાં ગુરુના માર્ગદર્શનનું મહત્વ સ્વીકારવા માટે ઉજવાય છે. ગુરુ વિના જીવન અંધકારમય હોય છે. ગુરુ આપણને આત્મજ્ઞાન આપે છે અને જીવનની સાચી દિશામાં લઈ જાય છે.
કેવી રીતે ઉજવાય છે?
-
શિષ્યો ગુરુને પુષ્પમાળા અર્પણ કરે છે
-
આશ્રમો અને વિદ્યાલયોમાં વિશેષ પૂજા-અર્ચના અને પ્રવચન યોજાય છે
-
ઘણી જગ્યાએ ભક્તિસભાઓ અને યજ્ઞો થાય છે
-
શિષ્યો ગુરુની આજ્ઞાનું પાલન કરીને તેમને માન આપે છે
ક્યાં ઉજવાય છે?
ગુરુ પૂર્ણિમા ભારતભરના આશ્રમો, ગુરુકુલો, મંદિરો અને ઘરોમાં ઉજવાય છે. સૌપ્રથમ ગુરુ શંકરાચાર્યના પીઠો, વ્યાસ ગુફા (ઉત્તરાખંડ), સાધુ-સંતોના આશ્રમો અને સ્કૂલો-કૉલેજોમાં વિશેષ કાર્યક્રમો યોજાય છે.
નિષ્કર્ષ
ગુરુ પૂર્ણિમા એ માત્ર પર્વ નથી, એ આપણા જીવનમાં આત્મિક ઉન્નતિનું દરવાજું છે. જીવનમાં સાચા ગુરુનું સ્થાન અને તેમનો આશીર્વાદ આપણા માટે અમૂલ્ય છે. આવો, આ ગુરુ પૂર્ણિમા દિવસે આપણે સચ્ચા મનથી ગુરુ પ્રત્યે આદર વ્યક્ત કરીએ અને તેમના માર્ગદર્શનમાં જીવનને ઉત્તમ બનાવીએ.
